Αναλυτική Προσέγγιση με Επιστημονικές Αναφορές
Η τεχνολογία έχει φέρει επανάσταση στον τρόπο παροχής υπηρεσιών υγείας, με τα διαδικτυακά (online) ραντεβού να αυξάνονται ραγδαία, ειδικά μετά την πανδημία COVID-19. Η τηλεϊατρική (telemedicine) αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης υγειονομικής περίθαλψης, με σημαντικά οφέλη αλλά και περιορισμούς που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.
Πλεονεκτήματα
- Άνεση και Ευκολία Πρόσβασης
Η δυνατότητα εξ αποστάσεως επικοινωνίας επιτρέπει την πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες χωρίς τη φυσική παρουσία. Σύμφωνα με έρευνα του Kruse et al. (2017), η τηλεϊατρική μειώνει τα εμπόδια στην πρόσβαση, ειδικά σε αγροτικές ή απομακρυσμένες περιοχές, βελτιώνοντας τη συμμόρφωση των ασθενών με το πρόγραμμα θεραπείας [¹].
- Μείωση Χρόνου και Κόστους
Η αποφυγή μετακινήσεων και αναμονής σε ιατρικά κέντρα μειώνει σημαντικά τον χρόνο και το κόστος για τον ασθενή, όπως αναφέρουν οι Dullet et al. (2017) και Ekeland et al. (2010) [²][³]. Η εξοικονόμηση πόρων επηρεάζει θετικά και το σύστημα υγείας.
- Πρόσβαση σε Ειδικούς και Ειδικές Υπηρεσίες
Άτομα που ζουν σε απομακρυσμένες ή αγροτικές περιοχές μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ειδικούς γιατρούς χωρίς να χρειάζεται να ταξιδέψουν. Επιπλέον, διευκολύνονται οι επαναληπτικές ή συμβουλευτικές επισκέψεις.
- Ευελιξία και Προσαρμοστικότητα
Τα διαδικτυακά ραντεβού μπορούν να προγραμματιστούν εύκολα και να προσαρμοστούν στις ανάγκες του ασθενούς, αυξάνοντας την ευελιξία. Μελέτες δείχνουν πως αυτό βελτιώνει τη συνολική εμπειρία των χρηστών [⁴].
- Μείωση Κινδύνου Μετάδοσης Λοιμωδών Νοσημάτων
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, η τηλεϊατρική απέδειξε την αξία της στην ελαχιστοποίηση της μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων, διατηρώντας την παροχή φροντίδας χωρίς την έκθεση σε φυσικούς χώρους [⁵].
Μειονεκτήματα
- Περιορισμοί στην Κλινική Εξέταση
Η τηλεϊατρική δεν μπορεί να υποκαταστήσει πλήρως την φυσική εξέταση, ιδιαίτερα όταν απαιτούνται διαγνωστικές διαδικασίες, όπως ακρόαση καρδιάς, λήψη δειγμάτων, ή απεικονιστικές εξετάσεις. Οι Shaw et al. (2018) επισημαίνουν ότι η απουσία φυσικής εξέτασης μπορεί να περιορίσει την ακρίβεια της διάγνωσης [⁶].
- Τεχνικά Προβλήματα και Ανισότητες Πρόσβασης
Η αποτελεσματικότητα των online ραντεβού εξαρτάται από τη σταθερότητα της σύνδεσης και την τεχνολογική κατάρτιση του ασθενούς. Η ψηφιακή ανισότητα, όπως σημειώνουν οι Chang et al. (2021), μπορεί να αποκλείσει ευάλωτες ομάδες [⁷].
- Ασφάλεια και Προστασία Δεδομένων
Η προστασία της ιδιωτικότητας είναι κρίσιμη, καθώς οι πληροφορίες υγείας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες. Η μη συμμόρφωση με πρότυπα ασφαλείας μπορεί να εκθέσει σε παραβιάσεις δεδομένων (Hollander & Carr, 2020) [⁸].
- Ψυχοκοινωνικές Προκλήσεις
Η έλλειψη προσωπικής επαφής μπορεί να μειώσει την εμπιστοσύνη και να επηρεάσει αρνητικά τη θεραπευτική σχέση. Επίσης, κάποιοι ασθενείς μπορεί να αισθανθούν απομονωμένοι ή να έχουν δυσκολία στην έκφραση μέσω οθόνης (Greenhalgh et al., 2018) [⁹].
- Περιορισμένη Διαχείριση Εκτάκτων Περιστατικών
Η τηλεϊατρική δεν μπορεί να υποκαταστήσει επείγουσες ιατρικές παρεμβάσεις που απαιτούν άμεση φυσική παρουσία ή νοσηλεία.
Συμπεράσματα
Η τηλεϊατρική και τα online ραντεβού αποτελούν μια πολύτιμη συμπληρωματική υπηρεσία στην υγειονομική περίθαλψη, προσφέροντας σημαντικά οφέλη στην προσβασιμότητα, ευκολία και ασφάλεια. Ταυτόχρονα, η φυσική εξέταση και η προσωπική επαφή παραμένουν αναντικατάστατες σε πολλές περιπτώσεις.
Ο συνδυασμός των δύο μεθόδων — δια ζώσης και online — αποτελεί σήμερα το πιο ολοκληρωμένο μοντέλο παροχής φροντίδας, προσαρμοσμένο στις ανάγκες κάθε ασθενούς και τις δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας.
Βιβλιογραφία
[¹] Kruse CS, Krowski N, Rodriguez B, Tran L, Vela J, Brooks M. Telehealth and patient satisfaction: a systematic review and narrative analysis. BMJ Open. 2017;7(8):e016242.
[²] Dullet NW, Geraghty EM, Kaufman T, Kissee JL, King J, Dharmar M, et al. Impact of a university-based outpatient telemedicine program on time savings, travel costs, and environmental pollutants. VALUE HEALTH. 2017;20(4):542–546.
[³] Ekeland AG, Bowes A, Flottorp S. Effectiveness of telemedicine: a systematic review of reviews. Int J Med Inform. 2010;79(11):736–771.
[⁴] Koonin LM, Hoots B, Tsang CA, Leroy Z, Farris K, Jolly T, et al. Trends in the use of telehealth during the emergence of the COVID-19 pandemic — United States, January–March 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2020;69(43):1595–1599.
[⁵] Hollander JE, Carr BG. Virtually perfect? Telemedicine for COVID-19. N Engl J Med. 2020;382(18):1679–1681.
[⁶] Shaw J, et al. Virtual care policy recommendations for patient-centred primary care: findings of a consensus policy dialogue using a nominal group technique. Healthc Policy. 2018;14(1):22-29.
[⁷] Chang JE, Lai AY, Gupta A, et al. Virtual care and the digital divide: implications for policy and practice. NPJ Digit Med. 2021;4(1):66.
[⁸] Hollander JE, Carr BG. Op. cit.
[⁹] Greenhalgh T, Wherton J, Shaw S, Morrison C. Video consultations for covid-19. BMJ. 2018;368:m998.